Verlengsnoeren en stroomvoorziening veilig gebruiken

Elektriciteit is een onmisbaar onderdeel van ons dagelijks leven geworden. Je staat er misschien niet altijd bij stil, maar overal om je heen gebruik je stroom. Van het opladen van je telefoon tot het zetten van een kopje koffie en het kijken van je favoriete serie. Verlengsnoeren en stekkerdozen maken het makkelijk om stroom te brengen waar je het nodig hebt. Ze bieden flexibiliteit en gemak. Toch is het belangrijk om bewust om te gaan met deze hulpmiddelen. Een verkeerd gebruik leidt soms tot gevaarlijke situaties, zoals kortsluiting of brand. Dit artikel helpt je om verlengsnoeren en stroomvoorziening veilig te gebruiken, zodat je met een gerust hart van al je apparaten geniet.

De basis: wat zijn verlengsnoeren en stekkerdozen?

Voordat we dieper ingaan op veilig gebruik, kijken we even naar de basis. Wat is nu precies het verschil en waar dienen ze voor?

Een verlengsnoer is in essentie een flexibele elektriciteitskabel met aan het ene uiteinde een stekker en aan het andere uiteinde een contrastekker (een ‘stopcontact’). Het doel is simpel: de afstand overbruggen tussen een vast stopcontact in de muur en het apparaat dat je van stroom wilt voorzien.

Een stekkerdoos (ook wel verdeeldoos of stekkerblok genoemd) lijkt op een verlengsnoer, maar heeft aan het uiteinde meerdere stopcontacten. Hiermee sluit je meerdere apparaten aan op één enkel stopcontact in de muur. Stekkerdozen hebben vaak een aan/uit-schakelaar en soms ook extra functies zoals overspanningsbeveiliging.

Beide bieden gemak, maar vragen om een verantwoorde omgang. De sleutel tot veiligheid ligt in het begrijpen van belasting en capaciteit.

Ken je materiaal: waar let je op bij aanschaf?

Niet elk verlengsnoer of elke stekkerdoos is hetzelfde. De keuze voor het juiste materiaal is de eerste stap naar veilig gebruik. Let op de volgende punten:

Maximaal vermogen (wattage)

Elk verlengsnoer en elke stekkerdoos heeft een maximaal vermogen dat het aankan. Dit staat meestal aangegeven op de stekker, het snoer of de behuizing, uitgedrukt in Watt (W) of Ampère (A). Het totale vermogen van de apparaten die je aansluit, mag dit maximum nooit overschrijden. Controleer ook het vermogen van de apparaten zelf; dit vind je vaak op een sticker of plaatje op het apparaat.

Rekenvoorbeeld: Een stekkerdoos heeft een maximaal vermogen van 2300W. Je sluit een waterkoker (2000W) en een broodrooster (800W) aan. Samen is dit 2800W. Dit is meer dan de stekkerdoos aankan en leidt tot overbelasting en mogelijk brandgevaar. Zorg er dus voor dat u de juiste veiligheidsmaatregelen neemt, bijvoorbeeld bij het vervangen van inbouwspots. Kies dus apparaten die samen onder het maximum blijven of gebruik een extra stopcontact.

VIDEO: Wat u moet weten over PSU-kabels en verlengstukken

Kwaliteitskeurmerken

Kies altijd voor verlengsnoeren en stekkerdozen met een erkend keurmerk. In Nederland is het KEMA-KEUR een belangrijk teken van veiligheid en kwaliteit. Ook het Europese CE-keurmerk is verplicht, hoewel dit meer een verklaring van de fabrikant is dat het product aan de Europese eisen voldoet. Producten zonder keurmerk zijn vaak van mindere kwaliteit en vormen een groter risico.

Type snoer: geaard of ongeaard?

Veel apparaten hebben een geaarde stekker (met twee pinnen en metalen clips aan de zijkant of een gat voor een aardpen). Deze stekkers bieden extra veiligheid tegen elektrische schokken. Sluit deze apparaten altijd aan op een geaard verlengsnoer of geaarde stekkerdoos, die je vervolgens in een geaard stopcontact steekt. Gebruik nooit een ongeaard verlengsnoer voor een geaard apparaat.

Informatieve bronnen

We hebben enkele topbronnen over Verlengsnoeren en stroomvoorziening veilig gebruiken voor je op een rijtje gezet.

• Veilig werken met een verlengsnoer

Binnen of buiten gebruik?

Verlengsnoeren voor buiten moeten bestand zijn tegen vocht en verschillende weersomstandigheden. Ze hebben een speciale isolatie en zijn vaak te herkennen aan een oranje of zwarte kleur en een IP-codering (bijvoorbeeld IP44 of hoger). Gebruik nooit een verlengsnoer bedoeld voor binnen buiten; dit is levensgevaarlijk door het risico op kortsluiting.

Lengte en dikte van het snoer

Gebruik een verlengsnoer dat lang genoeg is, maar vermijd onnodig lange snoeren. Een te lang snoer leidt tot meer weerstand en mogelijk spanningsverlies, vooral bij zwaardere apparaten. De dikte van de koperdraden in het snoer (de aderdikte, vaak in mm²) is ook belangrijk; dikkere draden kunnen meer stroom aan.

Veilig gebruik in de praktijk: tips voor elke dag

Het juiste materiaal kiezen is belangrijk, maar veilig gebruik is minstens zo cruciaal. Met deze tips houd je het veilig:

Voorkom overbelasting: de grootste valkuil

• Sluit nooit te veel apparaten aan op één stekkerdoos of verlengsnoer. Controleer altijd het totale vermogen (Watt).
• Sluit apparaten met een hoog vermogen (zoals wasmachines, drogers, ovens, waterkokers, elektrische kachels) bij voorkeur rechtstreeks aan op een vast stopcontact. Gebruik je toch een verlengsnoer, kies dan een kort, dik en geaard exemplaar dat specifiek geschikt is voor hoog vermogen en sluit geen andere apparaten aan op hetzelfde snoer of dezelfde groep.
• Sluit nooit verlengsnoeren of stekkerdozen op elkaar aan (‘daisy-chaining’ of doorlussen). Dit lijkt een makkelijke oplossing voor te weinig stopcontacten, maar het verhoogt het risico op overbelasting en brand enorm. Elk snoer voegt weerstand toe en de eerste stekkerdoos in de keten raakt snel overbelast.

Controleer de staat van je snoeren regelmatig

• Inspecteer verlengsnoeren en stekkerdozen voor elk gebruik op beschadigingen. Let op:
  • Scheurtjes of breuken in de buitenmantel van het snoer.
  • Blootliggende koperdraden.
  • Loszittende of verbogen stekkerpinnen.
  • Smeltplekken of verkleuringen op de stekker of behuizing.
• Gebruik een beschadigd snoer of stekkerdoos nooit. Gooi het direct weg of laat het repareren door een erkend vakman (indien mogelijk en rendabel). Plak het niet af met tape; dit is geen veilige oplossing.

Plaatsing en omgang met snoeren

• Rol een verlengsnoer altijd volledig uit als je het gebruikt, zeker bij apparaten die veel stroom vragen. Een opgerold snoer kan zijn warmte niet goed kwijt, waardoor het oververhit raakt (spoeleffect). Dit geldt vooral voor kabelhaspels.
• Leg snoeren nooit onder tapijten, kleden of meubels. Dit belemmert de warmteafvoer en verhoogt het brandrisico. Bovendien zie je eventuele beschadigingen niet.
• Zorg dat snoeren niet bekneld raken in deuren of ramen.
• Houd snoeren uit de buurt van warmtebronnen (kachels, radiatoren) en water.
• Voorkom struikelgevaar: leid snoeren langs muren of gebruik kabelgootjes of clips om ze netjes weg te werken.
• Trek nooit aan het snoer om de stekker uit het stopcontact te halen. Pak altijd de stekker zelf vast.

Verlengsnoeren zijn voor tijdelijk gebruik

Verlengsnoeren zijn bedoeld als een tijdelijke oplossing. Heb je ergens permanent stroom nodig waar geen stopcontact zit? Laat dan door een erkend installateur een extra stopcontact aanleggen. Dit is de veiligste en meest duurzame oplossing. Vergeet niet, net als bij het werken met verlengsnoeren, dat veiligheid voorop staat, zeker als je met elektrisch gereedschap aan de slag gaat, lees daarom onze tips voor veilig klussen.

Specifieke situaties en aandachtspunten

Zware apparaten

Zoals eerder genoemd: apparaten als wasmachines, drogers, vaatwassers, elektrische kachels en airco’s verbruiken veel stroom. Sluit ze direct aan op een muurstopcontact. Als een verlengsnoer onvermijdelijk is, gebruik dan een heavy-duty, kort, dik en geaard snoer met voldoende capaciteit en sluit niets anders aan op datzelfde snoer.

Kantoor aan huis

Op een (thuis)werkplek sluit je vaak veel apparaten aan: computer, monitor, printer, lader. Gebruik een kwalitatieve stekkerdoos, eventueel met overspanningsbeveiliging om je apparatuur te beschermen. Zorg voor goed kabelmanagement om struikelen en beschadiging te voorkomen.

Buiten en in de schuur

Gebruik buiten alleen verlengsnoeren met de juiste IP-beschermingsgraad (minimaal IP44). Bescherm de verbindingen tegen regen en vocht, bijvoorbeeld met speciale waterdichte boxen. Wees extra voorzichtig bij het gebruik van elektrisch tuingereedschap.

Herken de waarschuwingssignalen

Je lichaam en je huis geven vaak signalen als er iets mis is met de stroomvoorziening. Wees alert op:

• Een verlengsnoer of stekker die abnormaal warm wordt tijdens gebruik.
• Vonken bij het insteken of uithalen van een stekker.
• Flakkerende lichten wanneer je een apparaat aanzet.
• Een zoemend geluid uit een stopcontact of stekkerdoos.
• Een brandlucht of schroeilucht.
• Zekeringen die er vaak uitspringen of aardlekschakelaars die uitschakelen.

Merk je een van deze signalen op? Haal dan direct de stekker(s) uit het stopcontact (als dit veilig kan) en laat de situatie controleren door een deskundige. Negeer deze signalen niet; ze wijzen op een mogelijk gevaarlijke situatie.

Veelgestelde vragen over verlengsnoeren en stroomvoorziening

Mag ik een stekkerdoos aansluiten op een andere stekkerdoos?

Nee, dit wordt sterk afgeraden. Het doorlussen van stekkerdozen (daisy-chaining) vergroot de kans op overbelasting van de eerste stekkerdoos en het stopcontact in de muur aanzienlijk. Dit is een veelvoorkomende oorzaak van brand.

Hoe weet ik hoeveel Watt een apparaat verbruikt?

Het vermogen in Watt (W) staat meestal vermeld op een typeplaatje of sticker op het apparaat zelf, of in de handleiding. Soms staat het vermeld in Ampère (A). Je kunt dit omrekenen: Watt = Ampère x Volt (in Nederland is de spanning ongeveer 230V). Dus 10A komt overeen met ongeveer 2300W.

Wat betekent de IP-waarde op een buitenverlengsnoer?

IP staat voor Ingress Protection. Het eerste cijfer geeft de bescherming tegen vaste voorwerpen (stof) aan, het tweede cijfer de bescherming tegen vocht. IP44 betekent bijvoorbeeld beschermd tegen voorwerpen groter dan 1 mm en spatwaterdicht vanuit alle richtingen. Dit is een gangbare minimumwaarde voor buitengebruik.

Is een verlengsnoer met een schakelaar veiliger?

Een schakelaar op een stekkerdoos is handig om alle aangesloten apparaten in één keer uit te schakelen en sluipverbruik te voorkomen. Het maakt de stekkerdoos zelf niet per se veiliger qua belasting, maar het kan bijdragen aan bewust gebruik.

Wat moet ik doen als een verlengsnoer beschadigd is?

Gebruik het snoer absoluut niet meer. Gooi het weg om te voorkomen dat iemand anders het per ongeluk gebruikt. Reparaties zijn meestal niet aan te raden of lonend, tenzij uitgevoerd door een vakman bij duurdere (haspel)snoeren.

Kan ik een verlengsnoer permanent gebruiken als vervanging voor een stopcontact?

Nee, verlengsnoeren zijn ontworpen voor tijdelijk gebruik. Voor een permanente oplossing is het veiliger en beter om een extra vast stopcontact te laten installeren door een erkend elektricien.