De geur van hout, het gevoel van ruwe planken onder je vingers, de voldoening van iets moois creëren met je eigen handen… Steigerhout heeft een unieke charme. Het robuuste karakter en de warme uitstraling maken het een geliefd materiaal voor meubels, zowel binnen als buiten. Denk je erover om zelf aan de slag te gaan? Om van losse balken en planken een prachtige tuinset, een stoere tafel of een sfeervol bed te maken? Dan ben je hier aan het juiste adres. Dit artikel neemt je mee in de wereld van het samenstellen van steigerhoutmeubels, van de eerste plank tot het laatste schroefje.

Wat maakt steigerhout zo bijzonder?

Steigerhout ademt geschiedenis. Oorspronkelijk gebruikt in de bouw op steigers, dragen vooral de gebruikte planken de sporen van weer, wind en werk. Cementresten, kleine beschadigingen en kleurverschillen geven het hout een uniek, geleefd karakter. Dit maakt elk meubelstuk dat je ervan maakt authentiek en net even anders. Nieuw steigerhout mist deze doorleefde uitstraling, maar heeft als voordeel dat het vaak maatvaster en ‘schoner’ is. Beide soorten hebben hun eigen aantrekkingskracht en toepassingen. De keuze hangt af van de look die je zoekt en het project dat je voor ogen hebt. De robuuste uitstraling past perfect bij diverse interieurstijlen, van industrieel en landelijk tot modern en bohemian.

Jouw project start hier: de voorbereiding

Een goed begin is essentieel voor een geslaagd eindresultaat. Voordat je de zaag ter hand neemt, is een zorgvuldige voorbereiding nodig. Dit bespaart je later tijd, moeite en mogelijk frustratie.

Kies het juiste hout

De eerste stap is het selecteren van de juiste balken en planken. Denk na over je project:

Gebruikt steigerhout: Perfect voor die authentieke, verweerde look. Let bij aankoop goed op de staat. Zijn de planken erg kromgetrokken? Zitten er veel losse splinters aan? Is er sprake van houtrot? Controleer de planken zorgvuldig. Gebruikt hout is vaak onbehandeld of enkel licht geschuurd.
Nieuw steigerhout: Dit hout is vaak maatvaster en rechter dan gebruikt hout. Het heeft een egalere kleur en textuur. Ideaal als je een strakker resultaat wenst. Nieuw steigerhout is soms al gedroogd of geïmpregneerd, wat het duurzamer maakt voor buitengebruik. Vraag hiernaar bij je leverancier.
Gedroogd steigerhout: Hout ‘werkt’, wat betekent dat het kan krimpen of uitzetten door vochtverschillen. Gedroogd steigerhout is stabieler en zal minder snel kromtrekken of scheuren, vooral belangrijk voor binnenmeubels.
Dikte en breedte: Standaard steigerplanken zijn ongeveer 3 cm dik en 19,5 cm breed. Balken zijn er in diverse maten. Kies de afmetingen die passen bij de constructie en het ontwerp van je meubel.

Koop liever iets te veel hout dan te weinig. Zo heb je ruimte voor zaagverlies of een eventuele meetfout.

VIDEO: Zondag gloeit op voor een aantal teruggewonnen steigerplanken die ik in een pergola verander

Onmisbaar gereedschap en materiaal

Met het juiste gereedschap werk je niet alleen prettiger, maar ook nauwkeuriger en veiliger. Voor het samenstellen van steigerhoutmeubels heb je een basisset nodig:

Rolmaat en winkelhaak: Voor nauwkeurig meten en haaks aftekenen.
Potlood: Om zaaglijnen en boorgaten af te tekenen.
Zaag: Een handzaag kan, maar een afkortzaag of cirkelzaag werkt sneller en preciezer, zeker bij veel zaagwerk.
Accuboormachine: Onmisbaar voor het voorboren van gaten en het inschroeven van schroeven.
Schuurmachine: Een vlakschuurmachine of excenterschuurmachine maakt het schuren van grote oppervlakken een stuk eenvoudiger dan met de hand. Schuurpapier in verschillende korrelgroottes (bijv. korrel 80, 120 en 180).
Schroeven: Gebruik kwalitatieve schroeven die geschikt zijn voor hout. Voor buitenmeubels zijn RVS-schroeven (roestvast staal) de beste keuze om roestvlekken te voorkomen. Zorg voor de juiste lengte, afgestemd op de dikte van je planken en balken.
Houtlijm: Watervaste houtlijm (D3 of D4-kwaliteit) zorgt voor een extra sterke verbinding, zeker bij meubels die wat te verduren krijgen.
Veiligheidsmiddelen: Draag altijd een veiligheidsbril, werkhandschoenen en eventueel gehoorbescherming bij het zagen en schuren.

Een goed plan is het halve werk

Voordat je begint met zagen, maak je een duidelijk plan of een bouwtekening. Dit hoeft geen technisch hoogstandje te zijn, een simpele schets met de belangrijkste maten volstaat vaak. Denk na over de constructie: hoe verbind je de planken en balken? Waar komen de steunpunten? Maak een zaaglijst: een overzicht van alle onderdelen die je nodig hebt, inclusief de exacte afmetingen. Dit helpt je om efficiënt te zagen en materiaalverspilling te minimaliseren.

Aan de slag: het samenstellen van je meubel

Met het hout in huis, het gereedschap bij de hand en een duidelijk plan, kan het echte werk beginnen. Het samenvoegen van de balken en planken tot jouw unieke meubelstuk.

Precies zagen voor een strak resultaat

Nauwkeurigheid bij het zagen is cruciaal. Gebruik je winkelhaak om de zaaglijn haaks af te tekenen. Controleer de instellingen van je zaagmachine. Zaag liever precies óp of net naast de lijn aan de ‘afvalkant’ van het hout, zodat je plank de exacte lengte behoudt. Zaag alle onderdelen volgens je zaaglijst.

Uitgelichte bronnen

Onmisbare leesstukken over Balken en planken: samenstellen van steigerhoutmeubels vind je hier.

Schuren: de basis voor een gladde afwerking

Steigerhout, zeker gebruikt hout, is ruw en bevat vaak splinters. Schuren is daarom een belangrijke stap. Het maakt het hout niet alleen gladder en veiliger in gebruik, maar zorgt er ook voor dat een eventuele afwerklaag (beits, olie, lak) beter hecht en mooier oogt.

Begin met een grovere korrel (bijv. korrel 80) om de grootste oneffenheden en splinters te verwijderen.
Schuur daarna met een fijnere korrel (bijv. korrel 120 of 180) voor een gladder resultaat.
Schuur altijd met de houtnerf mee om krassen te voorkomen.
Vergeet de kopse kanten en randen niet licht op te schuren.
Maak het hout na het schuren goed stofvrij met een borstel of licht vochtige doek.

Hoe glad je het hout schuurt, hangt af van je persoonlijke voorkeur en het type meubel. Een tuintafel mag best wat robuuster aanvoelen dan een kinderbed.

Verbinden: balken en planken worden één geheel

Dit is het moment waarop je creatie vorm krijgt. Het verbinden van de houten onderdelen. De meest gebruikte methode voor steigerhoutmeubels is schroeven.

Voorboren: Boor de schroefgaten altijd voor, vooral bij de uiteinden van de planken. Dit voorkomt dat het hout splijt tijdens het inschroeven. Gebruik een boortje dat net iets dunner is dan de kerndiameter van de schroef.
Verzinken (optioneel): Wil je dat de schroefkoppen netjes wegvallen in het hout? Gebruik dan een verzinkboor om een klein kuiltje te maken waar de schroefkop invalt.
Houtlijm aanbrengen: Breng een dunne laag watervaste houtlijm aan op de contactvlakken voordat je de delen aan elkaar schroeft. Dit zorgt voor een veel sterkere en duurzamere verbinding. Veeg overtollige lijm direct weg met een vochtige doek.
Schroeven: Schroef de onderdelen stevig aan elkaar vast. Gebruik de juiste lengte schroeven. Een goede vuistregel is dat de schroef voor ongeveer tweederde in het onderste deel moet dringen. Zorg dat de delen goed op elkaar aansluiten en controleer regelmatig met de winkelhaak of alles nog haaks is.
Verbindingsmethoden: De eenvoudigste methode is het haaks op elkaar schroeven van planken (stompe verbinding). Voor onzichtbare verbindingen bestaan er technieken zoals het gebruik van een pocket hole jig, maar voor de robuuste stijl van steigerhout zijn zichtbare schroeven vaak juist passend.

De finishing touch: afwerking en bescherming

Je meubel staat in elkaar! Nu volgt de afwerking. Dit bepaalt niet alleen de uiteindelijke uitstraling, maar beschermt het hout ook tegen invloeden van buitenaf.

Kleur bekennen: beitsen of verven?

De afwerking is een kwestie van smaak en functie. Enkele opties:

Onbehandeld laten: Voor binnen kan dit, al trekt vuil en vocht er makkelijker in. Buiten zal onbehandeld (nieuw) vurenhout snel vergrijzen en uiteindelijk verweren. Gebruikt steigerhout heeft vaak al een ‘natuurlijke’ beschermlaag door het eerdere gebruik.
Beitsen: Beits trekt in het hout en geeft kleur, terwijl de houtnerf zichtbaar blijft. Er zijn transparante en dekkende beitsen in vele kleuren (white wash, grey wash, antraciet, etc.). Kies een buitenbeits voor tuinmeubelen.
Oliën: Houtolie voedt het hout en beschermt tegen vocht. Het geeft vaak een natuurlijke, matte uitstraling en haalt de kleur van het hout op. Regelmatig onderhoud is nodig.
Lakken of vernissen: Lak vormt een harde, beschermende laag óp het hout. Het kan transparant of in kleur zijn, en in verschillende glansgraden (mat, zijdeglans, hoogglans). Lak sluit het hout meer af dan beits of olie.
Verven: Wil je een volledig dekkende kleur? Dan is verf (houtlak) de oplossing. Grondverf is aan te raden voor een betere hechting en dekking.

Breng de afwerklaag aan volgens de instructies op de verpakking. Meestal zijn meerdere dunne lagen mooier en beter dan één dikke laag. Laat elke laag goed drogen en schuur eventueel licht op tussen de lagen voor een extra glad resultaat.

Bescherming tegen weer en wind

Specifiek voor buitenmeubels is bescherming cruciaal. Een goede buitenbeits, buitenlak of olie beschermt tegen regen, zon (UV-straling) en temperatuurschommelingen. Controleer je buitenmeubels jaarlijks en werk de beschermlaag bij waar nodig. Zo verleng je de levensduur aanzienlijk.

Inspiratie voor jouw steigerhoutcreaties

De mogelijkheden met steigerhout zijn eindeloos. Laat je inspireren door populaire projecten: een robuuste eettafel voor binnen of buiten, een comfortabele loungeset voor in de tuin, een plantenbak of kruidentafel, een stoer hoofdbord voor je bed, een wandrek, een kinderkeukentje… Begin met een eenvoudig project als je nieuw bent in houtbewerking, zoals een bijzettafel of een bankje. Zo doe je ervaring op en groeit je zelfvertrouwen voor grotere projecten.

Tips voor een geslaagd steigerhoutproject

Nog een paar praktische tips om je op weg te helpen:

Meten is weten: Controleer je metingen altijd dubbel voordat je zaagt.
Werk haaks: Gebruik je winkelhaak om te controleren of verbindingen haaks zijn. Dit is essentieel voor een stabiel en recht meubel.
Werk veilig: Draag beschermende middelen en zorg voor een opgeruimde werkplek.
Begin eenvoudig: Kies voor je eerste project een niet al te complex ontwerp.
Geduld: Neem de tijd voor elke stap, vooral voor de voorbereiding en afwerking.
Geniet: Het belangrijkste is dat je plezier hebt in het creatieve proces!

Veelgestelde vragen over steigerhoutmeubels maken

Is gebruikt steigerhout beter dan nieuw?

Niet per se ‘beter’, maar anders. Gebruikt hout geeft die authentieke, geleefde look, maar kan krommer zijn en meer splinters bevatten. Nieuw hout is maatvaster en strakker, maar mist het karakter. De keuze hangt af van de gewenste uitstraling en je budget.

Moet ik steigerhout altijd schuren?

Ja, schuren is sterk aan te raden. Het verwijdert splinters, maakt het hout prettiger in gebruik en zorgt voor een betere hechting en afwerking van beits, lak of olie. Hoe glad je schuurt, is een persoonlijke keuze.

Welke schroeven gebruik ik het beste?

Voor buitenmeubels gebruik je RVS-schroeven om roest te voorkomen. Voor binnen zijn verzinkte schroeven of speciale houtschroeven ook prima. Kies de juiste lengte: de schroef moet lang genoeg zijn voor een stevige verbinding, meestal ongeveer 2 tot 2,5 keer de dikte van de plank die je vastzet.

Hoe voorkom ik dat het hout kromtrekt?

Gebruik bij voorkeur gedroogd steigerhout, vooral voor binnen. Zorg voor stevige verbindingen en een goede constructie. Laat bij grote oppervlakken zoals tafelbladen eventueel een kleine kier tussen de planken om het hout ruimte te geven om te werken. Een goede afwerking helpt ook om vochtopname te beperken.

Kan ik steigerhoutmeubels buiten laten staan?

Ja, mits goed behandeld. Gebruik RVS-schroeven en werk het meubel af met een geschikte buitenbeits, buitenlak of olie. Regelmatig onderhoud (schoonmaken en de beschermlaag bijwerken) verlengt de levensduur aanzienlijk. In de winter afdekken of binnen opslaan helpt ook.