Stap binnen in de wereld van steigerhout. Misschien ken je het van die robuuste tuinmeubelen op een zonnig terras. Of je zag het als stoere wandbekleding in een hip café. Steigerhout heeft een unieke charme. Het vertelt een verhaal van weer en wind, van hard werken op de bouwplaats. Die doorleefde uitstraling maakt het hout zo geliefd. Het brengt warmte en karakter in je huis en tuin. Maar wat is steigerhout nu precies? En waar let je op als je ermee aan de slag gaat? In dit artikel ontdek je alles over de eigenschappen en de veilige omgang met dit bijzondere materiaal. Zo begin je goed voorbereid aan jouw eigen steigerhoutproject.
Wat is steigerhout eigenlijk?
De naam zegt het al: steigerhout komt oorspronkelijk uit de bouw. Het zijn de lange, brede planken die bouwvakkers gebruiken om steigers mee te bouwen. Op die steigers trotseren ze weer en wind. Het hout krijgt daardoor veel te verduren. Regen, zon, cementresten, verfspatten – het laat allemaal zijn sporen na. Juist die sporen geven het hout zijn kenmerkende, verweerde look.
Meestal is steigerhout gemaakt van vurenhout, een relatief zachte en betaalbare houtsoort van de fijnspar. Soms gebruikt men ook grenenhout. Deze houtsoorten zijn van nature niet extreem duurzaam, maar wel sterk genoeg voor de belasting op een steiger. Na een aantal jaren trouwe dienst op de bouwplaats, krijgen de planken vaak een tweede leven. Dan begint hun carrière als populair materiaal voor meubels en decoratie.
Gebruikt versus nieuw steigerhout
Als je steigerhout zoekt, kom je twee hoofdsoorten tegen:
- Gebruikt steigerhout: Dit zijn de authentieke planken, rechtstreeks van de bouw. Ze hebben die echte, doorleefde uitstraling met kleurverschillen, kieren, en soms cementresten. Elke plank is uniek. Dit hout heeft vaak een grijzige tint door de invloed van weer en cement. Het is het meest gewild voor die typische ‘steigerhout look’.
- Nieuw steigerhout: Dit zijn nieuwe vuren- of grenen planken met dezelfde afmetingen als echte steigerplanken. Ze hebben nog niet op een steiger gelegen en missen dus de verweerde look. Ze zijn egaal van kleur (lichtgeel) en gladder. Vaak krijgen deze planken een behandeling (beits of wash) om ze een oudere uitstraling te geven. Het voordeel is dat de kwaliteit constanter is en je geen last hebt van oude vervuiling.
Daarnaast zie je soms ‘gedroogd’ steigerhout. Hout werkt: het krimpt als het droogt en zet uit als het vochtig wordt. Vers (nieuw) steigerhout bevat nog veel vocht. Als je dit direct binnen gebruikt, krimpt het flink, met kieren als gevolg. Gedroogd steigerhout is teruggedroogd in een oven (droogkamer) tot een vochtpercentage dat geschikt is voor binnengebruik. Dit vermindert het werken van het hout aanzienlijk.
Eigenschappen van steigerhout
Wat maakt steigerhout nu zo speciaal, naast zijn uiterlijk? Laten we de belangrijkste eigenschappen bekijken:
VIDEO: Hoe u de veiligheid van steigers kunt garanderen | Cursusintroductie
De unieke uitstraling
Dit is natuurlijk de grootste troef. De ruwe textuur, de vergrijsde tinten, de kleine imperfecties zoals knoesten, scheurtjes of verfspatten. Het geeft meubels en projecten een stoer, robuust en tegelijkertijd warm karakter. Geen plank is hetzelfde, wat elk meubelstuk uniek maakt.
Sterkte en robuustheid
Steigerplanken zijn gemaakt om gewicht te dragen. Ze zijn doorgaans zo’n 3 centimeter dik en 19 à 20 centimeter breed. Dit maakt ze sterk en geschikt voor meubels die tegen een stootje moeten, zoals tafels, banken en bedden.
Bewerkbaarheid
Ondanks zijn robuuste uiterlijk, is steigerhout (vooral vuren) relatief zacht hout. Je bewerkt het vrij gemakkelijk. Zagen, schroeven, boren en schuren gaat over het algemeen prima, ook voor de beginnende klusser. Houd wel rekening met de mogelijke aanwezigheid van harde stukken, zoals cementresten in gebruikt hout.
Interessante links
Breid je begrip van Introductie tot steigerhout: eigenschappen en veiligheid uit met deze zorgvuldig gekozen leesstukken.
Gewicht
Steigerhout is massief hout en behoorlijk dik. Een meubelstuk van steigerhout is daarom vaak zwaar. Houd hier rekening mee bij het ontwerp en de plaatsing, zeker bij grotere objecten zoals kasten of loungebanken.
Gevoeligheid voor vocht en weer
Onbehandeld vuren- of grenenhout is niet erg duurzaam bij blootstelling aan vocht. Zonder bescherming verweert het buiten snel en loop je risico op houtrot of schimmel. Behandeling is dus essentieel, zeker voor buitengebruik.
Werken met steigerhout: praktische tips
Ben je geïnspireerd geraakt en wil je zelf aan de slag? Met deze tips start je goed:
Kies het juiste hout voor jouw project
Bedenk goed waarvoor je het hout gebruikt. Voor binnenmeubels is gedroogd (nieuw) steigerhout vaak een betere keuze om krimp te minimaliseren. Wil je die authentieke, verweerde look? Dan is gebruikt steigerhout perfect. Zorg er wel voor dat het goed schoon is. Voor buitenprojecten kies je bij voorkeur nieuw hout dat je goed behandelt, of eventueel geïmpregneerd steigerhout dat al een basisbescherming heeft.
Schoonmaken is belangrijk
Vooral gebruikt steigerhout maak je grondig schoon voordat je begint. Verwijder zand, cementresten en ander vuil met een harde borstel en eventueel water en een neutraal schoonmaakmiddel. Laat het hout daarna goed drogen.
Schuren: hoe glad wil je het hebben?
Steigerhout is van nature ruw en bevat vaak splinters. Schuren is bijna altijd nodig. Hoeveel je schuurt, hangt af van je wensen.
* Wil je de ruwe look behouden? Schuur dan licht met een grovere korrel (bijvoorbeeld korrel 80) om de ergste ruwheid en splinters te verwijderen.
* Wil je een gladder oppervlak, bijvoorbeeld voor een tafelblad of een kinderbed? Schuur dan in meerdere stappen, van grof (80) naar fijner (bijvoorbeeld 120 of 180).
Draag altijd een stofmasker tijdens het schuren.
Verbinden: schroeven en lijmen
Steigerhout verbind je meestal met schroeven. Gebruik RVS-schroeven voor buitengebruik om roestvlekken te voorkomen. Boor de schroefgaten voor, zeker aan de uiteinden van de planken, om splijten te voorkomen. Voor extra stevigheid, vooral bij meubels, combineer je schroeven met een goede houtlijm (kies een watervaste (D4) lijm voor buiten).
Afwerking: beschermen en verfraaien
Onbehandeld steigerhout is kwetsbaar. Een afwerking beschermt het hout en bepaalt mede de uitstraling.
* Beits: Dringt in het hout en beschermt tegen vocht en UV-straling. Verkrijgbaar in transparante kleuren (zoals grey wash of white wash om de houtnerf zichtbaar te houden) en dekkende kleuren. Ideaal voor buiten.
* Lak: Vormt een harde, beschermende laag op het hout. Geeft een gladder resultaat. Kan transparant of in kleur. Minder geschikt voor buiten omdat de laag kan barsten.
* Olie: Dringt diep in het hout en voedt het van binnenuit. Behoudt de natuurlijke uitstraling en textuur. Vraagt wel regelmatig onderhoud.
* Wash (bijv. grey wash, white wash): Een dunne ‘verf’ die de houtnerf zichtbaar laat en het hout een bepaalde kleurzweem geeft. Vaak gebruikt om nieuw steigerhout een oudere look te geven. Meestal combineer je dit met een beschermende transparante lak of beits.
Kies de afwerking die past bij de toepassing (binnen/buiten) en de gewenste look.
Veiligheid voorop bij het werken met steigerhout
Steigerhout is een prachtig materiaal, maar het vraagt ook om aandacht voor veiligheid. Door zijn oorsprong en ruwe karakter zijn er een paar punten waar je op let: Zoals je bijvoorbeeld kunt lezen in ons artikel over stapelbare steigerhouten meubels, is de juiste afwerking cruciaal.
Steigerhout meubelen zijn populair en geven een robuuste uitstraling aan je interieur of tuin. Zelf steigerhout meubelen maken is een leuke en betaalbare optie, maar waar begin je? Het begint allemaal met het juiste steigerhout. Benieuwd naar de mogelijkheden om zelf je benodigdheden samen te stellen? Bekijk de opties om steigerhout te bestellen en begin met jouw project.
Pas op voor splinters
Dit is het meest voorkomende ‘gevaar’. Steigerhout, zeker het gebruikte soort, zit vol splinters.
* Draag altijd stevige werkhandschoenen bij het hanteren en bewerken van de planken.
* Schuur het hout goed, vooral op plekken waar je vaak met je handen komt (leuningen, tafelbladen, zittingen). Besteed extra aandacht aan de randen en kopse kanten.
Mogelijke resten van behandelingen
Heel oud steigerhout (van tientallen jaren geleden) is soms behandeld met middelen die nu niet meer toegestaan zijn. Hoewel de kans klein is dat je dit soort hout tegenkomt bij reguliere leveranciers, is voorzichtigheid geboden.
* Wees terughoudend met zeer oud, onbekend steigerhout voor projecten die direct in contact komen met voedsel (snijplanken) of voor kinderspeelgoed.
* Kies bij twijfel voor nieuw steigerhout of informeer goed naar de herkomst bij de leverancier.
* Ventileer goed tijdens het bewerken (zagen, schuren). Draag een stofmasker.
Gewicht en stabiliteit
Zoals gezegd, steigerhout is zwaar.
* Til de planken en meubels op de juiste manier (door de knieën) of vraag hulp.
* Zorg voor een stabiele constructie van je meubels. Gebruik voldoende schroeven en eventueel lijm. Controleer of het meubel stevig staat en niet wiebelt.
Stof bij bewerken
Bij zagen en schuren komt veel houtstof vrij.
* Draag altijd een goed passend stofmasker (minimaal P2) om je longen te beschermen.
* Werk bij voorkeur buiten of in een goed geventileerde ruimte. Gebruik indien mogelijk afzuiging op je gereedschap.
Scherpe randen en hoeken
De randen van de planken zijn vaak ruw en soms scherp.
* Schuur de randen en hoeken licht af (afronden) om ze veiliger en prettiger aan te laten voelen.
Door rekening te houden met deze punten, werk je veilig en met plezier aan jouw steigerhout creaties. Het resultaat is een uniek en persoonlijk meubelstuk of project waar je trots op bent en lang van geniet.
Veelgestelde vragen over steigerhout
Is steigerhout geschikt voor buiten?
Ja, steigerhout is zeker geschikt voor buiten, maar alleen als je het goed behandelt. Onbehandeld hout verweert snel en kan gaan rotten. Gebruik een goede buitenbeits of buitenlak om het hout te beschermen tegen vocht en zonlicht. Herhaal de behandeling periodiek voor een lange levensduur.
Moet ik steigerhout altijd behandelen?
Voor buitengebruik is behandelen essentieel voor de duurzaamheid. Voor binnengebruik is het technisch niet altijd strikt nodig, maar wel sterk aan te raden. Een behandeling beschermt tegen vlekken, maakt het makkelijker schoon te houden en voorkomt dat het hout te veel vocht opneemt (bijvoorbeeld door knoeien). Bovendien bepaalt de afwerking de uiteindelijke uitstraling.
Is gebruikt steigerhout veilig voor binnen?
Over het algemeen is gebruikt steigerhout dat je koopt bij gespecialiseerde leveranciers veilig voor binnen. Het is wel belangrijk het goed schoon te maken en te schuren. Wees voorzichtig met zeer oud hout van onbekende herkomst vanwege mogelijke oude chemische behandelingen. Gebruik het bij twijfel niet voor oppervlakken die direct met voedsel in contact komen.
Hoe maak ik steigerhouten meubels schoon?
Onbehandeld steigerhout maak je schoon met een harde borstel en eventueel een licht vochtige doek. Behandeld steigerhout neem je meestal af met een vochtige doek en eventueel een mild schoonmaakmiddel. Volg de aanwijzingen van de gebruikte beits of lak. Vermijd agressieve schoonmaakmiddelen en schuursponzen.
Kan ik steigerhout verven?
Ja, je kunt steigerhout prima verven. Zorg dat het hout goed schoon, droog en geschuurd is. Breng eerst een geschikte grondverf (primer) aan, zeker bij nieuw hout of als je een lichte kleur over donker hout wilt schilderen. Daarna werk je het af met een lakverf voor binnen of buiten, afhankelijk van de toepassing.
