Beginnen met klussen in en om het huis opent een wereld van mogelijkheden. Je eigen meubels maken, een lekkende kraan repareren of eindelijk dat schilderij ophangen. Het geeft een goed gevoel om dingen zelf aan te pakken. Maar waar begin je? Goed gereedschap is het halve werk, zegt men. En dat is helemaal waar. Met de juiste basisuitrusting leg je een stevig fundament voor al jouw toekomstige projecten. Deze gids helpt je op weg en laat zien welk basisgereedschap onmisbaar is voor elke beginnende én gevorderde doe-het-zelver.
De start van jouw gereedschapscollectie
Voel je niet overweldigd door het enorme aanbod in de bouwmarkt. Je hoeft niet meteen alles te kopen. Begin met de essentiële stukken en breid je collectie langzaam uit naarmate je meer ervaring opdoet en specifiekere klussen aanpakt. Kwaliteit is hierbij belangrijker dan kwantiteit. Goed gereedschap gaat langer mee, werkt prettiger en is vaak ook veiliger. Investeer liever in een paar degelijke stukken dan in een koffer vol gereedschap van mindere kwaliteit. Laten we eens kijken naar de absolute must-haves.
Meten is weten: precisie in elke klus
Voordat je zaagt, boort of schroeft, moet je meten. Nauwkeurigheid is cruciaal voor een mooi eindresultaat. Zonder de juiste maten past dat plankje net niet of hangt die lijst toch scheef. Daarom zijn meetinstrumenten absoluut onmisbaar.
De onmisbare rolmaat
Een goede rolmaat is misschien wel het meest gebruikte stuk gereedschap. Kies er een van minimaal 5 meter lang, met een duidelijke schaalverdeling in centimeters en millimeters. Een metalen band die zichzelf oprolt is standaard. Let op de breedte van de band; een bredere band knikt minder snel als je hem ver uitrolt. Handig is ook een vergrendelknop, zodat de band uitgerold blijft staan. Of je nu de maten voor een nieuw kastje opneemt, de afstand tussen twee muren meet of de lengte van een plank aftekent, de rolmaat is jouw beste vriend. Zoek je specifiek een rolmaat voor lange afstanden? Dan is een model van 8 meter of meer een goede aanvulling.
Een potlood: eenvoudig maar essentieel
Wat heb je aan meten als je de maat niet kunt aftekenen? Een eenvoudig timmermanspotlood is hiervoor ideaal. Deze potloden zijn stevig, hebben een platte vorm zodat ze niet wegrollen en de punt blijft langer goed dan bij een gewoon potlood. Ze schrijven goed op hout en andere ruwe materialen. Zorg dat je er altijd een paar bij de hand hebt en een puntenslijper of een scherp mesje om de punt bij te werken.
Vastzetten en losdraaien: schroeven en moeren
Veel klussen draaien om het verbinden van materialen. Schroeven en moeren zijn daarbij de meest voorkomende bevestigingsmiddelen. Goed gereedschap om deze vast en los te draaien, is dan ook onmisbaar.
VIDEO: Timmertip 571 Onmisbaar gereedschap:de Priem
Een goede schroevendraaierset
Schroeven komen in vele soorten en maten, maar de meest voorkomende zijn de sleufkop (plat) en de kruiskop (Phillips, vaak aangeduid als PH, en Pozidriv, PZ). Een basisset bevat schroevendraaiers in verschillende maten voor beide typen. Let op een comfortabele handgreep die goede grip biedt. Magnetische punten zijn handig, omdat de schroef dan aan de punt blijft ‘plakken’. Een set met de meest gangbare maten (bijvoorbeeld PH1, PH2, PZ1, PZ2 en een paar platte schroevendraaiers) is een prima startpunt. Voor precisiewerk, zoals aan elektronica, is een set kleine precisieschroevendraaiers een nuttige aanvulling.
Tangen voor grip en kracht
Tangen zijn er in vele soorten, maar met een paar basistangen kom je al een heel eind.
- Combinatietang: Dit is een echte alleskunner. Je kunt er draad mee knippen, objecten mee vastgrijpen en buigen. De geribbelde bek zorgt voor goede grip.
- Waterpomptang: Deze tang heeft een verstelbare bek, waardoor je hem kunt aanpassen aan verschillende groottes van moeren, bouten en pijpen. Ideaal voor loodgieterswerk, maar ook handig voor allerlei andere klussen waarbij je iets stevig moet vastpakken of draaien.
- Kniptang: Specifiek ontworpen voor het doorknippen van draden, zoals ijzerdraad of elektriciteitsdraad (zorg wel dat de stroom eraf is!). Een zijkniptang is hierbij vaak het handigst.
Deze drie tangen vormen een solide basis voor jouw gereedschapskist.
Verdere lectuur
Onmisbare leesstukken over Onmisbaar basisgereedschap voor elke doe-het-zelver vind je hier.
De verstelbare moersleutel: flexibel en handig
Ook wel bekend als ‘bahco’ (naar een bekend merk). Met een verstelbare moersleutel draai je moeren en bouten van verschillende afmetingen vast en los. De bek is eenvoudig te verstellen met een draaiwieltje. Hoewel een set ringsleutels of steeksleutels vaak beter past en meer grip geeft, is de verstelbare moersleutel een zeer flexibele oplossing als je nog geen complete set hebt of snel een maat nodig hebt. Kies een model van goede kwaliteit waarvan de bek niet snel ‘wiebelt’.
Timmeren en slopen: de kracht van de hamer
Een hamer lijkt misschien een simpel stuk gereedschap, maar hij is onmisbaar voor talloze klussen, van het inslaan van spijkers tot licht sloopwerk.
De klauwhamer: meer dan alleen spijkeren
De meest veelzijdige hamer voor de doe-het-zelver is de klauwhamer. Met de platte kant sla je spijkers in hout. Met de gebogen klauw aan de andere kant trek je spijkers er juist weer uit. Kies een hamer die goed in jouw hand ligt. Het gewicht is belangrijk; een te zware hamer is vermoeiend, een te lichte hamer heeft te weinig slagkracht. Een gewicht van rond de 450-500 gram is vaak een goed compromis. Let op een stevige steel, bijvoorbeeld van hickoryhout of glasvezel, die trillingen dempt.
Zagen en snijden: materialen vormgeven
Of je nu hout op maat wilt maken, verpakkingen wilt openen of tapijt wilt snijden, goed snij- en zaaggereedschap is essentieel.
Het afbreekmes: scherp en veelzijdig
Een stevig afbreekmes (ook wel stanleymes genoemd, naar een ander bekend merk) is ongelooflijk handig. Perfect voor het openen van dozen, het snijden van papier, karton, dun plastic, tapijt en nog veel meer. Het grote voordeel is dat je het mesje kunt afbreken als het bot wordt, zodat je altijd een scherpe punt hebt. Zorg voor een mes met een metalen geleider en een goed vergrendelmechanisme voor de veiligheid. Koop ook meteen een voorraadje reservemesjes.
Een handzaag voor houtbewerking
Voor het grovere zaagwerk in hout is een handzaag onmisbaar. Een kapzaag is een goede allround keuze voor de beginnende klusser. Deze heeft een fijne vertanding voor een relatief nette zaagsnede en is geschikt voor het zagen van planken, latten en plaatmateriaal. Let op de TPI (Teeth Per Inch); een hoger getal geeft een fijnere, maar langzamere zaagsnede. Een TPI van rond de 10-12 is een goed begin. Zorg dat de zaag scherp is en blijft. Een botte zaag werkt frustrerend en levert slordig werk op.
Recht en waterpas: de basis voor een strak resultaat
Niemand wil een scheve plank of een kast die niet recht staat. Een waterpas helpt je om alles perfect horizontaal of verticaal uit te lijnen.
De waterpas: onmisbaar voor precisiewerk
Een waterpas bevat één of meerdere ‘libellen’ (buisjes met vloeistof en een luchtbel). Ligt de luchtbel precies tussen de twee streepjes, dan is het object waterpas (horizontaal) of loodrecht (verticaal). Een waterpas van 60 cm is een goed formaat voor de meeste klussen in huis, zoals het ophangen van planken, schilderijen of het stellen van kasten. Kies een stevig model, bij voorkeur van aluminium.
Veiligheid voorop: bescherm jezelf
Klussen is leuk, maar veiligheid staat altijd voorop. Zorg daarom voor basisbeschermingsmiddelen. Dit is geen gereedschap om mee te werken, maar wel essentieel om veilig te kunnen werken.
- Veiligheidsbril: Beschermt je ogen tegen rondvliegend stof, splinters of spatten. Draag hem altijd bij boren, zagen, slijpen of werken boven je hoofd.
- Werkhandschoenen: Beschermen je handen tegen snijden, schuren, vuil en blaren. Kies stevige, goed passende handschoenen.
Denk ook aan gehoorbescherming bij luidruchtige werkzaamheden en een stofmasker bij veel stofontwikkeling.
Orde en overzicht: jouw gereedschap opbergen
Nu je een mooie basisset aan het verzamelen bent, wil je je gereedschap natuurlijk netjes en overzichtelijk opbergen. Een stevige gereedschapskist of -tas is hiervoor ideaal. Zo vind je alles snel terug, raakt er niets kwijt en bescherm je je gereedschap tegen beschadiging en roest. Kies een formaat dat past bij jouw huidige collectie, met ruimte voor toekomstige uitbreidingen.
Met deze basisuitrusting ben je klaar om de meeste voorkomende klussen in en om het huis aan te pakken. Je zult merken dat je steeds handiger wordt en dat het zelf uitvoeren van reparaties en projecten veel voldoening geeft. Begin klein, leer gaandeweg en breid je gereedschapscollectie uit wanneer dat nodig is. Veel klusplezier!
Veelgestelde vragen over basisgereedschap
Moet ik meteen duur gereedschap kopen?
Nee, dat is niet nodig. Begin met gereedschap van een degelijke middenklasse kwaliteit. Dit is vaak een goede balans tussen prijs, duurzaamheid en gebruiksgemak. Vermijd het allergoedkoopste gereedschap, want dat leidt vaak tot frustratie en gaat snel kapot. Als je een bepaald stuk gereedschap heel vaak gebruikt, kun je overwegen om later te investeren in een professioneel model.
Wat is het allerbelangrijkste stuk gereedschap om mee te beginnen?
Dat hangt af van de klussen die je het eerst wilt doen. Maar over het algemeen kom je met een goede rolmaat, een schroevendraaierset en een klauwhamer al een heel eind voor veel basistaken zoals iets ophangen, een meubel in elkaar zetten of kleine reparaties uitvoeren.
Kan ik met deze basisset alle klussen doen?
Nee, deze set vormt de basis voor veelvoorkomende klussen. Voor specifiekere taken zoals uitgebreid loodgieterswerk, elektriciteitsklussen of complex houtbewerken heb je aanvullend, gespecialiseerd gereedschap nodig. Denk aan een boormachine, specifieke zagen, sleutelsets of een multimeter. Deze basisset is echter een uitstekend startpunt.
Waar berg ik mijn gereedschap het beste op?
Bewaar je gereedschap op een droge plaats om roest te voorkomen. Een stevige gereedschapskist, -tas of een gereedschapswagen is ideaal. Zorg voor een vaste plek, zodat je alles makkelijk terugvindt. Reinig je gereedschap na gebruik en berg het netjes op, dan gaat het langer mee.
