Kies de juiste bodembedekker voor weinig werk

Stel je voor: een tuin die er prachtig uitziet, zonder dat je uren hoeft te wieden. Een droom? Nee hoor, met de juiste bodembedekkers maak je dit werkelijkheid. Deze slimme planten bedekken de kale grond, geven onkruid weinig kans en vragen zelf nauwelijks onderhoud. Ze vormen een levend tapijt dat jouw tuin een verzorgde en groene uitstraling geeft, het hele jaar door. Maar hoe kies je nu de perfecte bodembedekker voor jouw specifieke situatie? Voor meer ideeën, lees onze tips voor een onderhoudsvrije tuin. Deze gids helpt je op weg naar een onderhoudsarme tuin vol groen.

Waarom kiezen voor bodembedekkers met weinig werk?

Bodembedekkers zijn meer dan alleen mooie plantjes. Ze bieden een scala aan voordelen die het tuinieren een stuk eenvoudiger en aangenamer maken. Als je droomt van meer tijd om te genieten en minder tijd om te schrobben en te wieden, dan zijn deze planten jouw beste vrienden.

Minder onkruid wieden

Dit is misschien wel het grootste voordeel. Goed gekozen bodembedekkers vormen een dicht tapijt van bladeren en stengels. Dit tapijt laat weinig licht door op de bodem. Onkruidzaden krijgen daardoor nauwelijks kans om te kiemen en te groeien. Het resultaat? Je hoeft veel minder tijd te besteden aan het vervelende klusje van onkruid trekken. Een dichte mat van bijvoorbeeld maagdenpalm of Waldsteinia onderdrukt het meeste ongewenste groen effectief.

VIDEO: Arjans Top 5 Wintergroene bodembedekkers | TUINPLEZIER

Bescherming en verbetering van de bodem

Kale grond is kwetsbaar. Regen spoelt belangrijke voedingsstoffen weg en de zon droogt de bovenlaag snel uit. Bodembedekkers beschermen de aarde als een natuurlijke mulchlaag. Ze houden vocht beter vast, wat gunstig is voor alle planten in de buurt. Bovendien verbeteren de wortels de structuur van de grond en voegen afstervende bladeren organisch materiaal toe. Zo dragen ze bij aan een gezonde en levende bodem.

Voorkomen van erosie

Heb je een tuin met hellingen of taluds? Dan weet je hoe lastig het is om de grond op zijn plaats te houden, zeker bij hevige regenval. Bodembedekkers met een sterk wortelstelsel houden de aarde vast en voorkomen dat deze wegspoelt. Planten zoals klimop (Hedera) of bepaalde soorten Geranium zijn hier uitstekend geschikt voor.

Verdiepende links

Voor een uitgebreide blik op Kies de juiste bodembedekker voor weinig werk, raadpleeg deze geselecteerde bronnen.

• In 10 stappen een onderhoudsarme tuin | Iris' Garden Ecology

Een verzorgde uitstraling

Bodembedekkers vullen lege plekken op en zorgen voor een groene, weelderige aanblik. Ze verbinden verschillende delen van de tuin en creëren eenheid. Of je nu kiest voor een strak groen tapijt of een speelse mix van bloeiende soorten, bodembedekkers geven jouw tuin een professionele en afgewerkte look.

Tijd en moeite besparen

Alles bij elkaar opgeteld, besparen bodembedekkers je veel tijd en moeite. Minder wieden, minder water geven (als ze eenmaal gevestigd zijn), en een altijd groene basis zorgen ervoor dat jij meer tijd hebt om te ontspannen en te genieten van jouw prachtige, onderhoudsarme tuin.

Waar let je op bij de keuze van jouw bodembedekker?

Niet elke bodembedekker is geschikt voor elke plek. Om teleurstelling te voorkomen, is het belangrijk om goed te kijken naar de omstandigheden in jouw tuin en wat je precies van de plant verwacht.

De hoeveelheid zonlicht

Dit is een cruciale factor. Sommige bodembedekkers zijn echte zonaanbidders, terwijl andere juist floreren in de schaduw.

• Volle zon: Plekken die minimaal 6 uur direct zonlicht per dag ontvangen. Denk aan vetkruid (Sedum), tijm (Thymus) of bepaalde soorten Geranium.
• Halfschaduw: Plekken die ochtend- of avondzon krijgen, of gefilterd licht door bomen. Veel bodembedekkers doen het hier goed, zoals maagdenpalm (Vinca minor), Waldsteinia of Ajuga.
• Volle schaduw: Plekken die vrijwel de hele dag geen direct zonlicht zien, bijvoorbeeld onder grote bomen of aan de noordkant van een gebouw. Kies hier voor schaduwspecialisten zoals Pachysandra, bepaalde varens of elfenbloem (Epimedium).

Het type grond

Ook de bodemsoort speelt een grote rol. Is de grond in jouw tuin zanderig en droog, of juist zwaar en kleiachtig? Houdt de grond goed water vast of juist helemaal niet?

• Droge grond: Kies planten die goed tegen droogte bestand zijn, zoals Sedum, Thymus of Cerastium (hoornbloem).
• Normale grond: De meeste bodembedekkers doen het goed op een normale, goed doorlatende tuingrond.
• Vochtige grond: Sommige planten houden van vochtige voeten, zoals Penningkruid (Lysimachia nummularia) of bepaalde soorten Ajuga. Zorg wel voor goede afwatering om wortelrot te voorkomen.
• Zure of kalkrijke grond: Sommige planten hebben specifieke voorkeuren voor de zuurgraad (pH-waarde) van de grond. Rhododendrons en heide houden van zuur, terwijl bijvoorbeeld Anemone nemorosa (bosanemoon) het goed doet op kalkrijke bodems. De meeste bodembedekkers zijn gelukkig redelijk tolerant.

Het doel van de bodembedekker

Wat wil je precies bereiken met de planten?

• Onkruid onderdrukken: Kies snelgroeiende, dicht vertakkende soorten zoals Vinca minor, Waldsteinia ternata of Geranium macrorrhizum.
• Decoratieve waarde: Zoek je mooie bloemen of bijzonder blad? Denk aan Campanula poscharskyana (kruipklokje), Phlox subulata (kruipphlox) of Ajuga reptans met zijn gekleurde blad.
• Beloopbaarheid: Wil je af en toe over de bodembedekker kunnen lopen, bijvoorbeeld tussen stapstenen? Kies dan voor sterke, laagblijvende soorten zoals kruiptijm (Thymus serpyllum) of Leptinella squalida (koperknoopje). De meeste bodembedekkers zijn echter niet geschikt voor intensief betreden.

Groeiwijze en hoogte

Hoe snel verspreidt de plant zich en hoe hoog wordt hij? Sommige bodembedekkers, zoals Vinca major (grote maagdenpalm), groeien erg snel en kunnen andere planten overwoekeren. Andere, zoals bepaalde Sedum-soorten, blijven netjes compact. Kies een groeiwijze die past bij de beschikbare ruimte en de omliggende beplanting. Let ook op de uiteindelijke hoogte, zodat de bodembedekker mooi aansluit bij de rest van de border.

Wintergroen of bladverliezend?

Wil je ook in de winter genieten van een groen tapijt? Kies dan voor wintergroene of bladhoudende bodembedekkers. Voorbeelden zijn Pachysandra terminalis (dikkemanskruid), Vinca minor, Waldsteinia ternata en veel Sedum-soorten. Bladverliezende bodembedekkers, zoals veel Geranium-soorten, sterven bovengronds af in de winter maar lopen in het voorjaar weer fris uit.

Populaire bodembedekkers voor weinig werk

Er is een enorme keuze aan bodembedekkers. Hieronder vind je een selectie van betrouwbare en makkelijke soorten, ingedeeld naar hun favoriete standplaats.

Voor zonnige plekken

• Vetkruid (Sedum): Verkrijgbaar in talloze soorten en maten, van laagblijvende tapijten (Sedum acre, Sedum album) tot iets hogere soorten (Sedum spurium). Ze slaan water op in hun vlezige blaadjes en zijn daardoor extreem droogtetolerant. Perfect voor droge, zonnige borders, rotstuinen of zelfs groendaken.
• Tijm (Thymus): Vooral kruiptijm (Thymus serpyllum) vormt een dicht, geurig tapijt dat redelijk goed beloopbaar is. Ideaal tussen tegels of stapstenen. Houdt van volle zon en goed doorlatende grond. Bloeit met kleine roze of paarse bloemetjes die bijen aantrekken.
• Ooievaarsbek (Geranium): Er zijn veel Geranium-soorten die van zon houden, zoals Geranium sanguineum (bloedooievaarsbek) en Geranium cinereum. Ze bloeien lang en rijk in diverse kleuren en veel soorten vormen een dichte pol die onkruid goed onderdrukt.
• Kruipphlox (Phlox subulata): Vormt een dicht kussen van naaldachtige blaadjes dat in het voorjaar overladen wordt met bloemen in wit, roze, paars of blauw. Vraagt volle zon en goed doorlatende grond.

Voor schaduwrijke plekken

• Kleine maagdenpalm (Vinca minor): Een klassieker. Wintergroen, vormt snel een dicht tapijt met ranken en bloeit in het voorjaar met blauwe, paarse of witte bloemetjes. Doet het goed in halfschaduw tot volle schaduw en is zeer makkelijk. Let op: de grote maagdenpalm (Vinca major) groeit veel agressiever.
• Goudaardbei (Waldsteinia ternata): Lijkt qua blad op een aardbeiplant, maar de gele bloemetjes zijn anders. Vormt een zeer dichte, wintergroene mat die onkruid geen kans geeft. Betrouwbaar en sterk, ideaal voor moeilijke plekken in de (half)schaduw.
• Dikkemanskruid (Pachysandra terminalis): Perfect voor diepe schaduw onder bomen of struiken. Heeft glanzend, wintergroen blad en vormt via ondergrondse uitlopers een dichte zode. Stelt weinig eisen aan de grond, maar houdt niet van volle zon.
• Elfenbloem (Epimedium): Heeft prachtig, vaak hartvormig blad dat in sommige soorten mooi verkleurt in herfst en winter. In het voorjaar verschijnen delicate bloemetjes in geel, roze, oranje of wit. Groeit langzaam maar vormt een duurzaam tapijt in de (half)schaduw.
• Zenegroen (Ajuga reptans): Vormt rozetten van blad (vaak paarsachtig of bont) en verspreidt zich met bovengrondse uitlopers. Bloeit in het voorjaar met blauwe, paarse of witte aren. Doet het goed in zon tot halfschaduw, maar heeft wel voldoende vocht nodig.

Tips voor het aanplanten en onderhouden

Ook al zijn deze bodembedekkers makkelijk, een goede start is het halve werk. Met een paar simpele stappen zorg je ervoor dat jouw nieuwe planten snel aanslaan en een dicht tapijt vormen.

Maak de grond goed schoon en los

Verwijder al het bestaande onkruid, inclusief de wortels. Spit de grond los en verbeter deze eventueel met wat compost. Een schone, luchtige start geeft de bodembedekkers de beste kans om snel te groeien.

Plant op de juiste afstand

Kijk op het plantenlabel of vraag advies over de aanbevolen plantafstand. Plant je ze te ver uit elkaar, dan duurt het lang voordat de bodem bedekt is en krijgt onkruid tussendoor kans. Plant je ze te dicht, dan concurrerend ze onnodig met elkaar. Meestal zijn 7 tot 11 planten per vierkante meter voldoende, afhankelijk van de soort.

Geef water na het planten

Geef de jonge planten direct na het planten ruim water. Blijf de eerste weken regelmatig water geven, vooral bij droog weer, totdat de planten goed geworteld zijn en zelf water uit de diepere grondlagen halen. Denk ook eens aan de juiste bodembedekker om het water beter vast te houden.

Verwijder onkruid in het begin

Hoewel bodembedekkers uiteindelijk onkruid onderdrukken, hebben ze in het begin wat hulp nodig. Verwijder onkruid dat tussen de jonge plantjes opkomt, zodat ze niet hoeven te concurreren om licht, water en voedingsstoffen.

Beperkt onderhoud

Als de bodembedekkers eenmaal een dicht tapijt vormen, vragen ze weinig onderhoud. Soms is het nodig om al te enthousiaste groeiers een beetje in toom te houden door de randen af te steken. Bij sommige soorten, zoals Geranium macrorrhizum, kun je na de bloei het blad afknippen voor een frisse hergroei. Wintergroene soorten hebben zelden snoei nodig.

Veelgemaakte fouten voorkomen

Een paar aandachtspunten helpen je om teleurstellingen te vermijden:

• De verkeerde plant op de verkeerde plek: Een schaduwplant in de volle zon (of andersom) leidt tot kwijnende planten. Analyseer de standplaats goed.
• Te snelgroeiende soorten: Wees voorzichtig met zeer agressieve groeiers zoals Vinca major of Lysimachia punctata (puntwederik) in een kleine tuin of naast tere planten. Ze kunnen de boel overnemen.
• Onvoldoende voorbereiding: De grond niet onkruidvrij maken voor het planten zorgt ervoor dat je later alsnog veel moet wieden tussen je nieuwe aanplant.
• Te weinig planten: Geduld is een schone zaak, maar te weinig planten gebruiken betekent lang wachten op een gesloten tapijt en veel ruimte voor onkruid.

Veelgestelde vragen over bodembedekkers

Wat is de allermakkelijkste bodembedekker?

Dit hangt af van de locatie, maar Waldsteinia ternata (goudaardbei) en Vinca minor (kleine maagdenpalm) staan bekend als zeer makkelijk, sterk en vragen nauwelijks onderhoud als ze eenmaal gevestigd zijn, vooral in de (half)schaduw. Voor zonnige, droge plekken is Sedum vaak de eenvoudigste keuze.

Hoe snel bedekken bodembedekkers de grond?

De groeisnelheid varieert enorm per soort. Snelgroeiende soorten zoals Vinca minor, Waldsteinia en bepaalde Geraniums kunnen binnen één of twee seizoenen een dicht tapijt vormen. Langzamere groeiers zoals Epimedium hebben meer tijd nodig.

Betekent ‘weinig werk’ dat ik nooit meer hoef te wieden?

Helaas niet helemaal. Een dichte mat van bodembedekkers onderdrukt het *meeste* onkruid, maar hardnekkige wortelonkruiden zoals heermoes of zevenblad kunnen er soms toch doorheen komen. Ook kan er af en toe een zaadje tussen waaien. Het werk wordt echter aanzienlijk verminderd.

Kan ik op alle bodembedekkers lopen?

Nee, de meeste bodembedekkers zijn niet bedoeld om regelmatig op te lopen. Ze beschadigen dan snel. Enkele uitzonderingen die licht betreden verdragen zijn kruiptijm (Thymus serpyllum) en koperknoopje (Leptinella squalida), ideaal voor tussen stapstenen.

Wanneer kan ik bodembedekkers het beste planten?

Het voorjaar (maart-mei) en het najaar (september-oktober) zijn de beste periodes. De grond is dan meestal vochtig en niet te koud of te warm, waardoor de planten goed kunnen wortelen voor de extremere temperaturen van zomer of winter aanbreken.