7 vaste planten voor een onderhoudsarme border

Droom je van een tuin vol kleur en leven, maar zie je op tegen urenlang wieden, snoeien en water geven? Dat begrijpen we helemaal. Gelukkig hoeft een prachtige border geen synoniem te zijn voor eindeloos tuinieren. Met de juiste plantkeuze creëer je een plek waar je vooral geniet en weinig hoeft te doen. Vaste planten zijn daarbij je beste vrienden. Ze komen elk jaar trouw terug en veel soorten vragen verrassend weinig aandacht. In dit artikel ontdek je zeven toppers die jouw droom van een onderhoudsarme border werkelijkheid maken.

Zeven toppers voor jouw onderhoudsarme border

Een onderhoudsarme tuin betekent niet dat je helemaal niets hoeft te doen. Maar het betekent wel dat je kiest voor planten die sterk zijn, goed tegen een stootje kunnen en geen ingewikkelde verzorging vragen. Ze zijn vaak goed bestand tegen droogte, hebben weinig last van ziektes en plagen, en hoeven niet elk jaar vervangen te worden. Laten we eens kijken naar zeven favorieten die perfect passen in een border waar genieten voorop staat.

1. Geranium (Ooievaarsbek) – De betrouwbare bodembedekker

Niet te verwarren met de eenjarige planten die vaak in bloembakken staan (Pelargoniums), is de vaste plant Geranium, of Ooievaarsbek, een ware held in de onderhoudsarme border. Er bestaan ontzettend veel soorten en kleuren, van zachtroze en lila tot diepblauw en paars.

• Waarom onderhoudsarm? Veel Geraniumsoorten vormen dichte pollen die onkruid weinig kans geven. Ze zijn sterk, groeien op bijna elke grondsoort (zolang deze niet te nat is) en hebben zelden last van ziektes. Na de hoofdbloei kun je ze licht terugknippen voor een mogelijke tweede bloei en om het blad fris te houden, maar zelfs dat is vaak niet strikt nodig. Ze vragen nauwelijks water, behalve tijdens extreem lange droogteperiodes.
• Standplaats en toepassing: De meeste soorten doen het goed in de volle zon tot halfschaduw. Ze zijn perfect als bodembedekker vooraan in de border, langs paden of om gaten op te vullen. Populaire, makkelijke soorten zijn Geranium Rozanne (bloeit extreem lang), Geranium macrorrhizum (sterke bodembedekker, ook voor droge schaduw) en Geranium sanguineum (compact, rijkbloeiend).
• Extra tip: Combineer verschillende soorten Ooievaarsbek voor een speels effect en een nog langere bloeiperiode in je tuin.

2. Sedum ‘Herbstfreude’ (Hemelsleutel) – Structuur en late kleur

Sedum, en dan met name de hogere variant ‘Herbstfreude’ (ook bekend als ‘Autumn Joy’), is een klassieker in de onderhoudsarme tuin. Deze vetplant heeft dikke, vlezige bladeren en stevige stengels die de hele zomer structuur geven.

• Waarom onderhoudsarm? Als vetplant slaat Sedum water op in zijn bladeren, waardoor hij uitstekend bestand is tegen droogte. Geef hem een zonnige plek en goed doorlatende grond, en je hebt er vrijwel geen omkijken naar. Bemesten is zelden nodig; te veel voeding leidt juist tot slappe stengels. De plant is sterk en heeft weinig last van ziektes. Zelfs in de winter zijn de uitgebloeide bloemschermen nog decoratief, zeker met een laagje rijp of sneeuw. Knip ze pas in het vroege voorjaar af.
• Standplaats en toepassing: Volle zon is ideaal. Perfect voor een plek middenin of achterin de border, waar de stevige structuur goed tot zijn recht komt. De bloemen verschijnen in de late zomer als groenige knoppen, kleuren dan naar roze en eindigen in een prachtige roestrode tint in de herfst. Een magneet voor bijen en vlinders!
• Mooi in combinatie met: Siergrassen zoals Pennisetum of Calamagrostis, die de verticale structuur benadrukken.

VIDEO: 7 VASTE PLANTEN DIE IEDEREEN KAN GROEIEN

3. Nepeta (Kattenkruid) – Wolken van blauwpaars

Nepeta faassenii, of Kattenkruid, is een fantastische, langbloeiende vaste plant die een nonchalante, natuurlijke sfeer aan je border geeft. Met zijn grijsgroene, geurende blad en overvloed aan kleine, meestal blauwpaarse bloemetjes is het een favoriet van veel tuiniers én van bijen en vlinders.

• Waarom onderhoudsarm? Kattenkruid houdt van zon en droge, goed doorlatende grond. Eenmaal gevestigd, kan het prima tegen droogte. Veel onderhoud vraagt het niet. Knip de plant na de eerste bloei half terug voor een compacte vorm en een rijke tweede bloei later in de zomer. Verder hoef je er weinig aan te doen.
• Standplaats en toepassing: Ideaal voor een zonnige plek vooraan in de border, langs randen of paden waar het wat mag overhangen. Ook mooi in potten. De zachte kleur combineert prachtig met rozen, Salvia’s en Geraniums.
• Let op: De naam zegt het al, katten kunnen aangetrokken worden door de geur en er soms in gaan liggen. Kies een iets stevigere soort zoals Nepeta ‘Walker’s Low’ als je dit wilt minimaliseren.

Relevante artikelen

Begrijp 7 vaste planten voor een onderhoudsarme border beter door deze verzameling van artikelen.

• Borderpakketten Onderhoudsvrije tuinplanten en weinig onderhoud

4. Alchemilla mollis (Vrouwenmantel) – Dauwdruppels en zachtgroen

Vrouwenmantel is geliefd om zijn prachtige, zachte, grijsgroene bladeren die na een regenbui of in de ochtenddauw bezaaid zijn met glinsterende waterdruppels. In de vroege zomer verschijnen luchtige, geelgroene bloemschermen. Zoals je ziet zijn er genoeg opties om de tuin te beplanten en kun je, door de juiste bodembedekker te kiezen, genieten van een onderhoudsarme tuin.

• Waarom onderhoudsarm? Alchemilla mollis is een sterke plant die het goed doet op veel plekken, zowel in de zon als in de halfschaduw. Hij stelt weinig eisen aan de grond, al heeft hij liever geen extreme droogte. Het voornaamste onderhoud is het wegknippen van uitgebloeide bloemstengels om te voorkomen dat de plant zich te enthousiast uitzaait (hoewel dit voor sommigen juist een voordeel is om lege plekken op te vullen). Wordt het blad lelijk in de zomer? Knip het gerust af, er groeit snel weer fris nieuw blad aan.
• Standplaats en toepassing: Perfect als randplant vooraan in de border, waar de bladeren mooi over de rand kunnen vallen. De zachtgele bloemen combineren mooi met paars- en blauwbloeiende planten zoals Salvia en Nepeta.
• Natuurlijke uitstraling: Deze plant geeft je border een zachte, natuurlijke en ietwat romantische uitstraling.

5. Salvia nemorosa (Bossalie) – Verticale accenten en lange bloei

Bossalie is een dankbare vaste plant die structuur en kleur toevoegt met zijn opgaande bloemaren, meestal in tinten paars, blauw of roze. Het blad is vaak aromatisch.

• Waarom onderhoudsarm? Salvia nemorosa houdt van volle zon en goed doorlatende grond. Droogte deert hem niet zodra hij goed geworteld is. Voor een extra lange bloei knip je de uitgebloeide aren na de eerste bloei weg. Vaak volgt dan een tweede, iets minder uitbundige bloei. Verder vraagt de plant weinig zorg.
• Standplaats en toepassing: Door zijn verticale groeiwijze is Bossalie ideaal voor het midden van de border. Hij geeft hoogte zonder te overheersen. Mooi in groepen voor een krachtig effect. Combineert prachtig met Nepeta, Geranium, Echinacea en siergrassen. Populaire cultivars zijn ‘Caradonna’ (donkere stelen, dieppaars) en ‘Ostfriesland’ (compact, violetblauw).
• Insectenlokker: Ook Salvia is zeer geliefd bij bijen, hommels en vlinders.

6. Persicaria amplexicaulis (Duizendknoop) – Non-stop bloei van zomer tot herfst

Zoek je een plant die kleur geeft van midden zomer tot ver in de herfst? Dan is Persicaria amplexicaulis, of Duizendknoop, een uitstekende keuze. Deze forse plant vormt een wolk van dunne, opstaande aren met kleine bloemetjes in rood, roze of wit.

• Waarom onderhoudsarm? Deze Duizendknoop is een sterke, probleemloze plant die het goed doet in de zon of halfschaduw op normale tot vochtige grond. Hij woekert niet, in tegenstelling tot sommige andere Persicaria-soorten. Hij vormt een dichte pol die onkruid onderdrukt en heeft nauwelijks last van ziektes of plagen. Het enige onderhoud is het afknippen van de oude stengels in het voorjaar.
• Standplaats en toepassing: Door zijn volume is hij geschikt voor het midden of de achterkant van de border. Hij vult de ruimte goed op en zorgt voor maandenlange kleur. Mooi in combinatie met siergrassen, Herfstanemonen en Asters.
• Cultivars: Er zijn veel mooie cultivars, zoals ‘Firetail’ (helderrood), ‘Rosea’ (roze) en ‘Alba’ (wit).

7. Echinacea purpurea (Rode Zonnehoed) – Sterke bloemenpracht

Rode Zonnehoed is een imposante verschijning met zijn grote, madeliefachtige bloemen met een opvallend, stekelig hart. De bloemblaadjes staan vaak iets afhangend en de kleuren variëren van het klassieke purperroze tot wit, geel, oranje en rood. Meer van dit soort tips nodig? Lees dan eens over onderhoudsvrije tuinen.

• Waarom onderhoudsarm? Echinacea houdt van een zonnige plek en goed doorlatende grond. Eenmaal aangeslagen is de plant goed bestand tegen droogte. Hij heeft stevige stengels en hoeft meestal niet gesteund te worden. Laat de uitgebloeide bloemhoofden staan in de winter; ze zijn decoratief en bieden voedsel voor vogels. Knip ze pas in het voorjaar weg.
• Standplaats en toepassing: Een prachtige plant voor het midden of de achterkant van de border. Geeft een prairie-achtige sfeer. Trekt veel vlinders en bijen aan. Combineert goed met siergrassen, Salvia, Sedum en Persicaria.
• Tip: Hoewel de soort Echinacea purpurea het sterkst is, zijn er veel hybriden met bijzondere kleuren. Deze kunnen soms iets minder langlevend of winterhard zijn. Begin met de klassieke purperroze variant voor de meeste zekerheid in een onderhoudsarme border.

Met deze zeven vaste planten leg je een fantastische basis voor een border die niet alleen mooi is, maar je ook de tijd geeft om ervan te genieten. Kies planten die passen bij de omstandigheden in jouw tuin (zon, schaduw, grondsoort) en combineer verschillende vormen en bloeitijden voor een boeiend geheel, het hele seizoen lang. Zo wordt tuinieren een plezier, geen verplichting.

Veelgestelde vragen over onderhoudsarme borders

Wat betekent ‘onderhoudsarm’ precies? Moet ik dan helemaal niets meer doen?
Onderhoudsarm betekent niet onderhoudsvrij. Het betekent dat je kiest voor planten die van nature sterk zijn, weinig extra water, voeding of snoei nodig hebben en niet snel ziek worden. Af en toe wat onkruid wieden (vooral in het begin), uitgebloeide bloemen wegknippen voor een eventuele herbloei en de afgestorven plantendelen in het voorjaar opruimen hoort er meestal wel bij. Maar het scheelt enorm veel tijd vergeleken met een border vol veeleisende planten.

Kan ik deze zeven planten met elkaar combineren in één border?
Ja, dat kan heel goed! Deze planten vullen elkaar mooi aan in hoogte, vorm en bloeitijd. Plaats de hogere soorten zoals Sedum, Persicaria en Echinacea wat meer naar achteren. Salvia en Nepeta passen goed in het midden. Geranium en Alchemilla zijn ideaal voor de rand vooraan. Zorg wel dat de standplaats (zon/halfschaduw) en grondsoort overeenkomen met de behoeften van de gekozen planten.

Moet ik de grond verbeteren voor deze planten?
De meeste van deze planten stellen weinig eisen, maar een goede start helpt altijd. Zorg vooral voor goed doorlatende grond, zeker voor Sedum, Nepeta, Salvia en Echinacea. Dit betekent dat water makkelijk weg kan zakken. Bij zware kleigrond helpt het om wat compost of zand door de bovenlaag te mengen om de structuur luchtiger te maken. Compost toevoegen is sowieso goed voor het bodemleven en de algehele gezondheid van je planten.

Hoe zit het met water geven in droge zomers?
Hoewel veel van deze planten goed tegen droogte kunnen, betekent dat niet dat ze helemaal zonder water kunnen, zeker niet in het eerste jaar na aanplant als ze nog moeten wortelen. Geef tijdens langdurige droge en hete periodes wel water, bij voorkeur vroeg in de ochtend of laat in de avond, direct bij de voet van de plant. Eenmaal goed gevestigd, hebben ze aanzienlijk minder water nodig dan veel andere tuinplanten.